ο καφές, τρύπησε το παντελόνι σας, κάηκε το φαγητό σας και... αναφωνείτε τελικά «όλα τα στραβά σ'εμένα συμβαίνουν»;
Γράφει η εκπαιδευτική συμβουλευτική ψυχολόγος Δρ. Καλλιόπη Εμμανουηλίδου
Υπάρχουν τρεις εξηγήσεις γι'αυτή την αίσθηση που έχετε:
α) Όταν έχουμε δυσάρεστη διάθεση, η προσοχή μας μειώνεται, η συγκέντρωσή μας δεν είναι καλή και άρα κάνουμε περισσότερα λάθη.
β) Όταν δεν νιώθουμε όμορφα, τείνουμε να προσέχουμε περισσότερο τα αρνητικά και όχι τα θετικά που μας περιβάλλουν, π.χ. μας τράβηξε περισσότερο την προσοχή ο απρόσεκτος οδηγός που μας προσπέρασε επικίνδυνα και όχι εκείνος που μας έδωσε προτεραιότητα να περάσουμε.
γ) Υπάρχει και η περίπτωση της πραγματικής ατυχίας, καθώς σε μερικούς ανθρώπους συμβαίνουν περισσότερες κακοτοπιές απ' ό,τι σε άλλους. Έχετε βέβαια υπόψη ότι μπορεί φαινομενικά να πιστεύουμε ότι ο διπλανός μας είναι από τους τυχερούς, αλλά στην πραγματικότητα να του συμβαίνουν κι εκείνου διάφορα δεινά που απλώς εμείς δεν τα γνωρίζουμε.
Είναι λοιπόν αλήθεια ότι εσείς «τραβάτε» την ατυχία πάνω σας ή απλώς έχετε μάθει να εστιάζετε στα αρνητικά και να μην εκτιμάτε τα θετικά που σας συμβαίνουν; Είναι σημαντικό να μάθετε να αποδίδετε κάθε γεγονός της ζωής σας στο πραγματικό αίτιο. Έτσι θα πάψετε να κατηγορείτε τον εαυτό σας για ό,τι κακό σάς έχει τύχει, ενώ θα μπορέσετε να αναλάβετε προσωπική ευθύνη για πράγματα που φοβόσασταν να παραδεχτείτε. Η διαδικασία αυτή του να μάθει κανείς να αποδίδει το αίτιο στον σωστό παράγοντα είναι δύσκολη αλλά πολύ χρήσιμη. Με την προϋπόθεση βέβαια να λέμε την αλήθεια! Μαθαίνοντας να παίρνουμε την ευθύνη όταν πραγματικά ευθυνόμαστε για κάτι, ενισχύουμε την αυτοεκτίμησή μας, καθώς:
α) αν κάτι είναι θετικό, νιώθουμε ακόμα καλύτερα όταν παραδεχόμαστε ότι εμείς το προκαλέσαμε· β) αν κάτι είναι αρνητικό, νιώθουμε δυνατοί, αφού ξεπερνάμε τον σκόπελο της άρνησης και μπορούμε να αποδεχτούμε το γεγονός ότι δεν είμαστε τέλειοι.
Η ανάληψη ευθύνης για τα θετικά πράγματα που μας συμβαίνουν είναι για πολλούς ανθρώπους δύσκολη υπόθεση. Μπορεί ένας μαθητής να πήρε καλό βαθμό, αλλά λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης να μην αναλαμβάνει την ευθύνη γι' αυτόν και να προσπαθεί να μειώσει την καλή του επίδοση είτε έπειτα από ένα διαγώνισμα («χάλια έγραψα») είτε μετά την ανακοίνωση ενός καλού βαθμού («ήταν εύκολα τα θέματα»). Αν όμως παραδεχτεί την προσωπική του συνεισφορά στον καλό βαθμό (εφόσον πραγματικά ο βαθμός αυτός ήταν αποτέλεσμα της δικής του προσπάθειας και δεν ήταν πολύ εύκολα τα θέματα ή δεν αντέγραψε!), τότε ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του και αυξάνονται τα θετικά συναισθήματα (χαρά, περηφάνια) για το αποτέλεσμα. Έτσι ενισχύονται σι πιθανότητες να καταβάλει ξανά την ίδια προσπάθεια, ώστε να έχει για άλλη μια φορά ένα καλό αποτέλεσμα.
Για ποιον λόγο να μην παραδεχόμαστε ότι κάναμε κάτι καλό, αφού πραγματικά είναι δικό μας κατόρθωμα; Φυσικά δεν εννοούμε ότι καθετί που κάνουμε χρειάζεται να το διατυμπανίζουμε και να περηφανευόμαστε γι' αυτό με αλαζονεία. Οι άνθρωποι όμως δυσκολεύονται να παραδεχτούν κάτι καλό για τον εαυτό τους για διάφορους λόγους, όπως:
• από φόβο μήπως τους χαρακτηρίσει κανείς αλαζόνες ή «ψώνια»,
• από φόβο μήπως γίνουν αποδέκτες φθόνου,
• από φόβο μήπως κάποιος τους μεταδώσει κάποιο είδος αρνητικής ενέργειας λόγω ζήλιας («κακό μάτι»),
• από ντροπή και συστολή,
• από δισταγμό, πιστεύοντας ότι αποκλείεται να ήταν τελικά δικό τους το κατόρθωμα,
• για να μην έρθουν σε δύσκολη θέση τραβώντας την προσοχή πάνω τους.
Σε ό,τι αφορά τα αρνητικά γεγονότα, η αποφυγή της ευθύνης μπορεί να υποδηλώνει δειλία και να ενισχύει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ένας άνθρωπος μπορεί να επιστρατεύσει διάφορους μηχανισμούς άμυνας, προκειμένου να βρει μια δικαιολογία και να αποφύγει να αναλάβει την ευθύνη για κάτι που έχει συμβεί. Αν, για παράδειγμα, κάποιος έφτασε καθυστερημένος στο ραντεβού του, μπορεί να χρησιμοποίησε μια ψεύτικη δικαιολογία («δεν φταίω εγώ, το λεωφορείο άργησε να έρθει»), προκειμένου να αποφύγει το δυσάρεστο συναίσθημα που προκαλείται όταν παραδεχόμαστε το φταίξιμό μας για κάτι. Αν όμως αναλάβει την ευθύνη της καθυστέρησης και ομολογήσει ότι δεν έφταιξε το λεωφορείο για την καθυστέρησή του αλλά ότι ο ίδιος δεν υπολόγισε καλά τον χρόνο και άργησε, τότε θα είναι πιο ειλικρινής, πιο ανακουφισμένος από ενοχές (όταν λέμε ψέματα ακόμα και στον ίδιο μας τον εαυτό, νιώθουμε άσχημα γι'αυτό. Ταυτόχρονα, αν παραδεχτεί το φταίξιμό του, ίσως κάνει κάτι την επόμενη φορά, ώστε να αποτρέψει την επανάληψη του λάθους.
boro.gr
Γράφει η εκπαιδευτική συμβουλευτική ψυχολόγος Δρ. Καλλιόπη Εμμανουηλίδου
Υπάρχουν τρεις εξηγήσεις γι'αυτή την αίσθηση που έχετε:
α) Όταν έχουμε δυσάρεστη διάθεση, η προσοχή μας μειώνεται, η συγκέντρωσή μας δεν είναι καλή και άρα κάνουμε περισσότερα λάθη.
β) Όταν δεν νιώθουμε όμορφα, τείνουμε να προσέχουμε περισσότερο τα αρνητικά και όχι τα θετικά που μας περιβάλλουν, π.χ. μας τράβηξε περισσότερο την προσοχή ο απρόσεκτος οδηγός που μας προσπέρασε επικίνδυνα και όχι εκείνος που μας έδωσε προτεραιότητα να περάσουμε.
γ) Υπάρχει και η περίπτωση της πραγματικής ατυχίας, καθώς σε μερικούς ανθρώπους συμβαίνουν περισσότερες κακοτοπιές απ' ό,τι σε άλλους. Έχετε βέβαια υπόψη ότι μπορεί φαινομενικά να πιστεύουμε ότι ο διπλανός μας είναι από τους τυχερούς, αλλά στην πραγματικότητα να του συμβαίνουν κι εκείνου διάφορα δεινά που απλώς εμείς δεν τα γνωρίζουμε.
Είναι λοιπόν αλήθεια ότι εσείς «τραβάτε» την ατυχία πάνω σας ή απλώς έχετε μάθει να εστιάζετε στα αρνητικά και να μην εκτιμάτε τα θετικά που σας συμβαίνουν; Είναι σημαντικό να μάθετε να αποδίδετε κάθε γεγονός της ζωής σας στο πραγματικό αίτιο. Έτσι θα πάψετε να κατηγορείτε τον εαυτό σας για ό,τι κακό σάς έχει τύχει, ενώ θα μπορέσετε να αναλάβετε προσωπική ευθύνη για πράγματα που φοβόσασταν να παραδεχτείτε. Η διαδικασία αυτή του να μάθει κανείς να αποδίδει το αίτιο στον σωστό παράγοντα είναι δύσκολη αλλά πολύ χρήσιμη. Με την προϋπόθεση βέβαια να λέμε την αλήθεια! Μαθαίνοντας να παίρνουμε την ευθύνη όταν πραγματικά ευθυνόμαστε για κάτι, ενισχύουμε την αυτοεκτίμησή μας, καθώς:
α) αν κάτι είναι θετικό, νιώθουμε ακόμα καλύτερα όταν παραδεχόμαστε ότι εμείς το προκαλέσαμε· β) αν κάτι είναι αρνητικό, νιώθουμε δυνατοί, αφού ξεπερνάμε τον σκόπελο της άρνησης και μπορούμε να αποδεχτούμε το γεγονός ότι δεν είμαστε τέλειοι.
Η ανάληψη ευθύνης για τα θετικά πράγματα που μας συμβαίνουν είναι για πολλούς ανθρώπους δύσκολη υπόθεση. Μπορεί ένας μαθητής να πήρε καλό βαθμό, αλλά λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης να μην αναλαμβάνει την ευθύνη γι' αυτόν και να προσπαθεί να μειώσει την καλή του επίδοση είτε έπειτα από ένα διαγώνισμα («χάλια έγραψα») είτε μετά την ανακοίνωση ενός καλού βαθμού («ήταν εύκολα τα θέματα»). Αν όμως παραδεχτεί την προσωπική του συνεισφορά στον καλό βαθμό (εφόσον πραγματικά ο βαθμός αυτός ήταν αποτέλεσμα της δικής του προσπάθειας και δεν ήταν πολύ εύκολα τα θέματα ή δεν αντέγραψε!), τότε ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του και αυξάνονται τα θετικά συναισθήματα (χαρά, περηφάνια) για το αποτέλεσμα. Έτσι ενισχύονται σι πιθανότητες να καταβάλει ξανά την ίδια προσπάθεια, ώστε να έχει για άλλη μια φορά ένα καλό αποτέλεσμα.
Για ποιον λόγο να μην παραδεχόμαστε ότι κάναμε κάτι καλό, αφού πραγματικά είναι δικό μας κατόρθωμα; Φυσικά δεν εννοούμε ότι καθετί που κάνουμε χρειάζεται να το διατυμπανίζουμε και να περηφανευόμαστε γι' αυτό με αλαζονεία. Οι άνθρωποι όμως δυσκολεύονται να παραδεχτούν κάτι καλό για τον εαυτό τους για διάφορους λόγους, όπως:
• από φόβο μήπως τους χαρακτηρίσει κανείς αλαζόνες ή «ψώνια»,
• από φόβο μήπως γίνουν αποδέκτες φθόνου,
• από φόβο μήπως κάποιος τους μεταδώσει κάποιο είδος αρνητικής ενέργειας λόγω ζήλιας («κακό μάτι»),
• από ντροπή και συστολή,
• από δισταγμό, πιστεύοντας ότι αποκλείεται να ήταν τελικά δικό τους το κατόρθωμα,
• για να μην έρθουν σε δύσκολη θέση τραβώντας την προσοχή πάνω τους.
Σε ό,τι αφορά τα αρνητικά γεγονότα, η αποφυγή της ευθύνης μπορεί να υποδηλώνει δειλία και να ενισχύει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ένας άνθρωπος μπορεί να επιστρατεύσει διάφορους μηχανισμούς άμυνας, προκειμένου να βρει μια δικαιολογία και να αποφύγει να αναλάβει την ευθύνη για κάτι που έχει συμβεί. Αν, για παράδειγμα, κάποιος έφτασε καθυστερημένος στο ραντεβού του, μπορεί να χρησιμοποίησε μια ψεύτικη δικαιολογία («δεν φταίω εγώ, το λεωφορείο άργησε να έρθει»), προκειμένου να αποφύγει το δυσάρεστο συναίσθημα που προκαλείται όταν παραδεχόμαστε το φταίξιμό μας για κάτι. Αν όμως αναλάβει την ευθύνη της καθυστέρησης και ομολογήσει ότι δεν έφταιξε το λεωφορείο για την καθυστέρησή του αλλά ότι ο ίδιος δεν υπολόγισε καλά τον χρόνο και άργησε, τότε θα είναι πιο ειλικρινής, πιο ανακουφισμένος από ενοχές (όταν λέμε ψέματα ακόμα και στον ίδιο μας τον εαυτό, νιώθουμε άσχημα γι'αυτό. Ταυτόχρονα, αν παραδεχτεί το φταίξιμό του, ίσως κάνει κάτι την επόμενη φορά, ώστε να αποτρέψει την επανάληψη του λάθους.
boro.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου